Propozycje ćwiczeń słuchowych, oddechowych
Propozycje ćwiczeń słuchowych, oddechowych, fonacyjnych i logorytmicznych dla dzieci w wieku przedszkolnym
Propozycje ćwiczeń słuchowych, oddechowych, fonacyjnych i logorytmicznych dla dzieci w wieku przedszkolnym
ĆWICZENIA ODDECHOWE – poprawiają wydolność oddechową, uczą kontroli wydychanego powietrza, wzmacniają i wydłużają fazę wydechową. Prowadzimy je przed posiłkiem lub przynajmniej godzinę po posiłku.
Ćwiczenia te rozpoczynamy od czyszczenia nosa (nawet nauki wydmuchiwania noska) i prowadzimy je tylko z dziećmi zdrowymi (bez infekcji górnych dróg oddechowych).
- Oddychanie nosem (usta zamknięte), następnie włączamy wydech ustami.
- Dmuchanie świecy.
- Puszczanie baniek mydlanych (kto zrobi jak największą) – wydech musi być wolny i długi.
- Dmuchanie przez słomkę na kulki papierowe, piłeczkę pingpongową (zabawa indywidualna i w parach).
- Oddychanie w pozycji leżącej z zabawką na brzuszku – nauka oddychania brzuszno-przeponowego.
- Chłodzenie gorącej zupy (dzieci układają rączki na kształt głębokiego talerza i dmuchają ciągłym strumieniem).
- Zabawa w zmarznięte ręce – dzieci chuchają na ręce )zabawa do wprowadzenia zawsze po powrocie za spaceru).
- Przenoszenie skrawków papieru za pomocą słomki.
- Naśladowanie śmiechu różnych osób (niski głos mężczyzny, ciepły głos kobiety, piskliwy dziewczynki).
- Zabawa w odwiedzanie Ziewolandii – dzieci jak najdłużej ziewają z szeroko otwartą buzią, wypowiadając aaaaa.
- Łączenie wdechu z unoszeniem rąk i wydechu z opuszczaniem i skłonem.
Ćwiczenia słuchowe

- Identyfikowanie odgłosów dochodzących z otoczenia. Dzieci siedzą z zamkniętymi oczami i mówią to, co słyszą (np. śpiew ptaków za oknem, deszcz uderzający o parapet, rozmowy na korytarzu, skrzypienie podłogi itp.)
- Identyfikowanie dźwięków wydawanych przez nauczycielkę (np. darcie papieru, przelewanie wody, dzwonienie kluczami, szelest folii,); dzieci słuchają z zamkniętymi oczami.
- Stymulowanie słyszenia kierunkowego (szukanie zegarka, dzwoniącego budzika).
- Rozróżnianie odgłosów pojazdów.
- Zabawa Czyj to głos – dzieci siedzą z zamkniętymi oczami, nauczycielka wyznacza dziecko, które ma naśladować zmienionym głosem jakieś zwierzę. Pozostałe dzieci odgadują, kto mówi i kogo naśladuje.
- Odtwarzanie struktur rytmicznych. Prowadzący wystukuje określony rytm i prosi dzieci, by go powtórzyły. Dodatkowo można zaproponować, by ten sam rytm został powtórzony głośno, cicho, szybko i wolno.
Ćwiczenia słuchowe dla dzieci starszych:
- Wyróżnianie wyrazów w zdaniu.
- Wydzielanie sylab w wyrazach.
- Wyszukiwanie słów rozpoczynających się na podaną przez nauczyciela głoskę.
- Wydzielanie nagłosowych spółgłosek poprzez przedłużanie nagłosu.
- Powtarzanie paronimów: bułka-półka, domek-Tomek, kaczka-paczka, fale-sale, wije-wyje, murek-nurek, w lecie-w lesie, Basie-bazie, Kasia-kasza, itp.
Ćwiczenia fonacyjne
- Utrzymywanie jednostajnego dźwięku opartego na samogłosce, na jednym wydechu; wypowiadanie samogłosek wysoko, nisko.
- Ćwiczenia miękkiego nastawienia głosu - dzieci mruczą przez nos wypowiadając głoskę: m lub n, dotykając jednocześnie skrzydełek nosa;
mmmmmm, nnnnnnnn, następnie dodajemy samogłoski:
mmmma, mmmmo, mmmmu, ammmm, ommmmmm, ummmmmm.
- Mówienie szeptem. Mówienie niskim głosem mężczyzny, ochrypłym staruszka, piskliwym dziewczynki.
- Zabawa w echo – powtarzanie głosek, słów podanych przez nauczycielkę, np. Ela, Ola.
- Uzupełnianie usłyszanych tekstów poprzez naśladowanie odgłosów występujących w ich fragmentach, np. Ptasie radio, Lokomotywa.
- Liczenie wron bez ogona, liczenie do dziesięciu, wymienianie dni tygodnia, nazw miesięcy- na jednym wydechu.
Ćwiczenia logarytmiczne
- Nadajemy rytm wyliczankom, wypowiadamy je rytmicznie z klaskaniem, wytupywaniem, następnie tylko z kląskaniem, syczeniem, bzyczeniem, dmuchaniem itd.
Ęk, pęk, balon pękł,
A z balona wyszła wrona,
Bardzo mądra i uczona.
Pan Sobieski miał trzy pieski
Czerwony, zielony, niebieski
Raz, dwa, trzy,
Po te pieski idziesz ty.
Raz i dwa, raz i dwa,
Pewna pani miała psa
Trzy i cztery, trzy i cztery,
Pies ten dziwne miał maniery,
Pięć i sześć, pięć i sześć,
Wcale lodów nie chciał jeść.
Siedem, osiem, siedem, osiem,
Wciąż o kości tylko prosił,
Dziewięć, dziesięć, dziewięć, dziesięć
Kto z was kości mu przyniesie?
Może ja, a może ty,
Licz od nowa: raz, dwa, trzy.
- Podawanie krótkiego rytmu przy wykorzystaniu np. klocków:
X--- XX---X---XX itd.
XXX---XX---XXX---XX itd.
Dzieci odtwarzają tylko po usłyszeniu, zobaczeniu wzoru, następnie same zapisują rytm przy pomocy zabawek lub go rysują. Na koniec mogą zabawić się w wymyślanie rytmu dla kolegi, koleżanki.
- Wypowiadanie pojedynczego słowa lub całego zdania z odmienną intonacją: Jedziemy na zakupy )wyrażamy prośbę, rozkaz, pytanie, niechęć)
Ćwiczenia narządów mowy
Najpierw powinny być prowadzone przy kontroli wzrokowej przy użyciu lusterek.
- ĆWICZENIA WARG:
- cmokanie,
- parskanie,
- masaż warg zębami,
- wysuwanie warg w ryjek, następnie ich rozciąganie,
- wypowiadanie bezgłośne samogłosek, ktoś inny musi odgadnąć o jaką głoskę chodzi.
- ĆWICZENIA POLICZKÓW
- nadymanie policzków jak żaba,
- wciąganie policzków,
- przepychanie powietrza między policzkami.
- ĆWICZENIA JĘZYKA:
- kląskanie,
- rysowanie językiem na podniebieniu,
- czyszczenie podniebienia językiem,
- wypychanie policzków językiem,
- liczenie zębów językiem,
- mycie zębów językiem,
- zwijanie języka w rurkę.
Języczek wędrowniczek
Prowadzący czyta opowiadanie i razem z dziećmi wykonuje odpowiednie ruchy języka.
Języczek wybrał się na spacer po buzi, by sprawdzić, co się w niej dzieje. Najpierw oblizuje górną i dolną wargę, dotyka do kącików ust. Potem przesuwa czubkiem po zębach)górnych i dolnych). Dotyka każdego ząbka, jakby chciał je policzyć. Próbuje oblizać górne i dolne dziąsła. Następnie unosi się do góry i przesuwa po podniebieniu od górnych zębów aż do gardła. Na koniec wędrówki języczek wraca do ust i kiwa nam na pożegnanie.
Poczęstunek
Uczestnicy rozmawiają o tym, co można jeść podczas balu i powtarzają po prowadzącym ruchy ilustrujące czynności warg, żuchwy i języka.
- oblizywanie lodów, lizaków,
- ssanie cukierków, trą grzbietem języka o podniebienie,
- picie soku przez słomkę przy zaokrąglonych wargach wsysają długi strumień powietrza,
- żucie pokarmu,
- przełykanie pokarmu (język uniesiony do podniebienia i przełknięcie śliny),
- oblizywanie warg ruchem okrężnym.
Agnieszka Kubryń-Pierzak